آراء و اندیشه های کلامی احمد بن محمد بن عیسی اشعری

چکیده احمد بن محمد بن عیسی اشعری از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی? و از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری به شمار می رود. همه ی فقهاء و همه ی علمای رجال در باره ی وثاقت ایشان اتفاق نظر داشته و کمترین شک و تردیدی در این باره وجود ندارد. از این رو، تحقیقی با عنوان «آرا و اندیشه های کلامی احمدبن-محمدبن عیسی اشعری» صورت پذیرفته است. بی تردید نقل روایات اعتقادی توسط راوی شیعی، نشان دهنده ی پذیرش صدور و مضمون روایت از سوی وی می باشد؛ بنابراین، سعی شد تا با مطالعه و بررسی روایات اعتقادی احمد بن محمد بن عیسی، اندیشه ها و نظرات اعتقادی وی به دست آید. هدف این تحقیق، ارائه ی گزارشی از روایات کلامیِ احمد بن محمد بن عیسی بوده است. تا از این طریق بتوان به اعتقادات شیعه در حوزه ی قم، در قرن سوم دست یافت. در این تحقیق، ابتدا روایات اعتقادی احمد بن محمدبن عیسی جمع آوری شد و سپس در سه بخش مبدأشناسی، راهنماشناسی و فرجام شناسی با مجموعِ یازده فصل با عناوینِ علم، خداشناسی، حجّت، نبوّت، پیامبراسلام?، امامت، امام علی?، اما زمان?، مرگ، عالَم برزخ و قیامت تنظیم گردید. با توجه به این تحقیق، مشخص شد که اعتقادات مطرح در قم و در قرن سوم، به طور عامّ و اعتقادات احمدبن محمد، به طور خاص، تفاوت چندانی با اعتقادات رایج شیعه در امروز، ندارد. البته، در میان مباحث کلامیِ مطرح شده در روایات منقوله توسط احمدبن محمد، مباحث مربوط به امامت، نسبت به سایر مباحث، دارای گستردگی بیشتری بوده، که اهمیت و پرچالش بودنِ این موضوع را نشان می دهد.